24 Haziran 2018’de yapılan seçimle Türkiye’nin başkanlık rejimine geçmesinin üzerinden 4 yıl geçti. DİSK-AR “ülke ve çalışanlar kaybetti” başlıklı raporunda geçtiğimiz 4 yıla ilişkin başkanlık rejiminin asgari ücret, enflasyon, işsizlik, döviz kuru ve bölüşüm ilişkileri üzerine etkilerini ele aldı.
Raporda başkanlık rejimi sonrasında hem ekonomik göstergelerde hem de emek açısından yaşamsal öneme sahip göstergelerde ciddi bozulmalar yaşandığı belirtildi.
DİSK-AR’ın raporunda öne çıkanlar şöyle:
- 2018 Haziran’da 4,8 TL olan dolar kuru 2022 Haziran’da 17,4 TL’ye, 2018 Haziran’da 5,5 TL olan avro ise 2022 Haziran’da 18,3 TL’ye yükseldi.
- 2018 yılında 1.603,1 TL olan asgari ücret 2022 yılında 4.253,4 TL olarak belirlendi. Aradan geçen dört yılda asgari ücret yüzde 156,3 artmış olarak görünse de asgari ücret avro ve dolar karşısında değer kaybetti. Haziran 2018’de asgari ücret 336,8 dolar iken 2022’de 245 dolara geriledi. Benzer şekilde Haziran 2018’de 292 avro olan asgari ücret Haziran 2022’de 233 avroya geriledi.
- 2017 yılında kişi başına GSYH’nin yüzde 53’ü olan asgari ücretin Haziran 2022 itibarıyla yüzde 37 seviyesine gerilediği tahmin edilmektedir
- Haziran 2018’de TÜFE (enflasyon) yıllık yüzde 15,39 ve gıda enflasyonu ise yüzde 18,89’du. Seçim sonrası artmaya başlayan fiyatlar, ekonomik kriz ve 2021 sonunda başlayan döviz krizi sonrasında TÜFE 2022 Mayıs’ta yıllık yüzde 73,5 ve gıda enflasyonu ise yüzde 91,63 olarak açıklandı.
- Haziran 2018’de dar tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 444 bin ve dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,7’ydi. Nisan 2022’de dar tanımlı işsiz sayısı 409 bin artarak 3 milyon 853 bine ve dar tanımlı işsizlik oranı ise 0,6 puan artarak yüzde 11,3’e yükseldi.
- Geniş tanımlı işsiz sayısı Haziran 2018’de 5 milyon 506 bin iken Nisan 2022’de 2 milyon 601 bin artarak 8 milyon 107 bin oldu.
- Başkanlık döneminde tüketici güveninde ciddi bir gerileme yaşandı. Ekonomik kriz, COVID-19 salgını ve artan pahalılık tüketici güven endeksinde çakılmaya sebep oldu. Haziran 2018’de 90,6 olan tüketici güveni Haziran 2022’de 63,4’e geriledi. Böylece başkanlık döneminde tüketici güveni yaklaşık 30 puan düştü.
Raporun sonuç kısmında başkanlık rejiminin işsizlik ve enflasyonu arttırdığı belirtilirken, “Asgari ücretin ve ücretlerin alım gücü düştü. Bölüşüm ilişkileri kötüleşti. Emeğin milli gelir içindeki payı azaldı. Dört yıllık başkanlık rejimi uygulaması ülkeye olduğu kadar çalışanlara ve işçilere de zarar verdi” ifadelerine yer verildi.
